İyot eksikliği; iyotun vücuda yetersiz alınmasıdır. Eksikliği durumunda, bir ya da birden çok organı etkileyebilen, kişiden kişiye farklı bulgu ve belirtiler gösterebilen tedavi edilebilen sık rastlanılan bir hastalıktır.

Guatrın en sık rastlanılan nedeni İYOT eksikliğidir.

** İyot eksikliğinin en önemli nedeni iyotsuz kaya tuzu kullanımıdır.

** İyot normal büyüme ve gelişme ile beyin ve vücut işlevleri için temel bir elementtir.

** Dünya’da önlenebilir zeka geriliği ve beyin hasarının tek ana nedenidir.

İyot eksikliği  nasıl bir hastalıktır?

İyot eksikliği,  iyot elementinin yetersizliğine bağlı gelişen ve genelde tedavi ile tam olarak düzelen ama bazı durumlarda tekrarlayabilen bir hastalıktır. İyot eksikliği  mutlaka doktorlar tarafından ilaçla tedavi edilmelidir. Aksi taktirde ciddi sağlık problemlerine neden olabilir.

İyot eksikliğinin belirtileri nelerdir?

–          Hamilelerde iyot eksikliği:

Düşük, ölü doğum, doğum anomalileri, perinatal ölümlerde artış, konj. hipoİyot eksikliği.

–          Çocuklarda iyot eksikliği:

Nörolojik kretinizm (mental gerilik sağırlık-dilsizlik, şaşılık, spastik displeji), miksödem kretinizm (cücelik, mental gerilik), psikomotor bozukluklar, guatr, hipoİyot eksikliği, mental fonksiyonlarda bozukluk, okul başarısında düşme, büyüme geriliği.

–          Yetişkin iyot eksikliği:

Guatr ve komplikasyonları, hipoİyot eksikliği, mental fonksiyonlarda bozukluk, iyot ile uyarılmış hiperİyot eksikliği.

.   İyot eksikliği  olan  bireylerde bu belirtilerin biri yada bir çoğu bir arada bulunabilir. İyot eksikliği   belirtileri kişiden kişiye göre farklı şiddet ve sıklıkta ortaya çıkabilir.

İyot eksikliği tanısı nasıl konulur?

Tanı  fizik muayene, laboratuvar testleri ve diğer testlerle konulur. Kaya tuzu öyküsü, elle muayene, ultrasonografi, sintigrafi, kanda fT3, fT4, TSH, anti-tg antikor, anti-tpo antikor, tirglobulin, kalsiyum, parathormon, karaciğer ve böbreğe ait fonksiyon testleri ve nodül varsa iğne biyopsisi yapılmalıdır.

İyot eksikliği tedavisi nasıl yapılır?

Hekime ve çoğunlukla hastanın klinik bulgularına göre farklılık gösterebilen  tedavilerle yüksek oranda düzelme sağlanır.

Hamilelikte İyot eksikliği tedavisinin etkileri var mıdır?

İyot eksikliği gebelik döneminde de görülebilmektedir. Bütün belirtiler, İyot eksikliği olan  normal bir yetişkine benzer. Buradaki önemli nokta, tedavide bebeğe zarar vermeyecek, anne sütünü bozmayacak ilaçları kullanmaktır, bunun için de mutlaka bir doktor gözetiminde tedavi olunmalıdır.

İyot eksikliği kimlerde sık görülür?

İyotsuz tuz ile beslenme durumlarında görülür. İyi beslenen kişilerde, sağlıklı bireylerde daha az oranda görülür.

İyot eksikliğini nasıl önleyebiliriz?

İyot eksikliği; iyi ve dengeli beslenme, çevre ve bireysel temizliğe azami dikkat ile, sigara dumanı olan ortamlardan ve alkolden uzak durarak, özellikle ailede İyot eksikliği rahatsızlıkları varsa düzenli kontrolllerini yaptırarak önlenebilmektedir.

Unutkanlık hepimizin zaman zaman yaşadığı bir sorundur. Ancak stresli iş ortamı, yorgunluk gibi faktörlerden kaynaklanan unutkanlık, günlük yaşamı etkilemez. Alzheimer ise unutkanlıkla ortaya çıkan; hafıza, konuşma gibi eylemleri kısıtlayan bir hastalıktır. 

Alzheimer; beynin, öncelikle hafıza olmak üzere, tüm bilişsel fonksiyonlarında ilerleyici kayba neden olan ve mikroskobik olarak beyinde anormal protein depolanmasıyla karakterize bir hastalıktır. Halk arasında bunama olarak bilinen Alzheimer; “hafıza, lisan, aritmetik, karar verme yetisi, dikkat ve diğer bilişsel fonksiyonlarda” ilerleyici kayıp demektir. İlerleyen yaşla birlikte, Alzheimer hastalığının görülme sıklığı artar ancak, Alzheimer hastalığının normal yaşlanmanın kaçınılmaz sonucu olmadığı bilinmelidir.

Alzheimer’ın ilk belirtileri nelerdir?

Alzheimer’ın ilk evreleri genellikle gözden kaçırılır ve yanlış bir şekilde yaşlılık ya da yaşlanmanın normal bir parçası gibi adlandırılır. Hastalığın ilk başlangıcı sinsi olduğu için başladığı kesin tarihi belirlemek zordur. Hastalık ilerledikçe kişi konuşmayla ilgili zorluk çekebilir, kısa dönemli hafıza kayıpları sergileyebilir, zamanı şaşırabilir, tanıdığı yerlerde kaybolabilir, karar vermede güçlükler yaşayabilir, inisiyatif ve motivasyon eksikliği yaşayabilir. Aynı zamanda depresyon ve sinirlilik belirtileri de gösterebilir.

Alzheimer için nasıl bir tedavi yöntemi uygulanır?

Alzheimer hastalığının kesin tedavisi yoktur. Yapılan tedaviyle, hastalık tamamen ortadan kaldırılamaz. Ancak bu hastalığın tedavisinde erken tanı çok önemlidir. Yapılan tedaviyle, hastalığın ilerlemesi yavaşlatılır ve hastalığın semptomları azaltılır.  Amaç, hastanın yaşam kalitesini arttırmaktır. Ayrıca, ortaya çıkan psikolojik problemlerle başa çıkabilmek için de çeşitli ilaçlar (antidepresan gibi) kullanılır. Fakat bu ilaçlar doktor kontrolünde alınmazsa daha kötü sorunlara yol açabilir.

Bu hastalığı önlemek mümkün müdür?

Alzheimer’ı kesin önleyebilecek bir yöntem olmamakla birlikte genel sağlığa dikkat etmek çok önemlidir. Bu anlamda Alzheimer’dan korunma yöntemlerine dikkat etmek gerekir. Bunlar;

Zihninizi aktif tutun: Bulmaca çözmek, hikâye yazmak, satranç oynamak, okumak vb…

Sağlıklı beslenin: Tereyağı, iç yağı gibi hayvansal yağlar yerine zeytinyağı, ayçiçek, mısırözü, soya gibi bitkisel yağları tercih edin. Beslenmenizde sebze ve meyveye mutlaka yer verin.

Egzersiz yapın: Egzersiz kasların daha düzgün çalışmasını sağlar. Sadece Alzheimer’den değil kalp-damar hastalıklarından da sizi korur.

Kolesterole dikkat: Yapılan çalışmalar yüksek tansiyon ve kolesterolün Alzheimer hastalığı riskini artırdığını gösteriyor. Sağlıklı kolesterol değerleri için toplam kolesterolünüz 200 ‘ün altında olmalıdır.

Sigarayı bırakın: Alzheimer riskini arttırdığı için sigaradan uzak durun.

Yazın artan sıcaklıklar ve nem sebebiyle özellikle tansiyon ve kalp hastaları daha fazla riskli durum yaşıyor. Kalp ve tansiyon hastalarının sıcak günlerde ekstra önlemler alması gerektiğini ifade eden Medline Sorumlu Müdürü Dr. Koray Akay, 50 yaş ve üzeri her iki kişiden birinde 120/80 olan sağlıklı tansiyonun daha yüksek çıktığını belirtiyor. Bu duruma hormonal hastalıklar, kalp/böbrek hastalıkları ya da şeker hastalığı eşlik ettiğinde durum daha da ciddi bir hal alabilir. Tansiyon deyip geçmemek ve bilinçli davranmak olası büyük bir tehlikeden sizi koruyabilir. Dolayısıyla sağlıklı bir tatil geçirmek isteyen kalp ve tansiyon hastaları için Dr. Koray Akay’ın verdiği tavsiyeleri şöyle sıralayabiliriz:

Tatile çıkmadan önce doktorunuza gidin!

Diyelim ki, tansiyon ve/veya kalp rahatsızlığınız var. Temmuz ya da Ağustos gibi yılın en sıcak aylarında tatile çıkmayı planlıyorsunuz. Kalp/damar hastalıkları için kullanılan ilaç dozları kış ve yaz aylarında değişeceğinden tatile çıkmadan önce muhakkak doktorunuza danışmalısınız. Ritim bozukluğu (özellikle atrial fibrilasyon), hipertansiyon, kalp yetmezliği ve idrar söktürücü kullanan hastalar sıvı kaybı ve buna bağlı elektrolit bozukluklarından çabuk etkilenirler dolayısıyla sıvı tüketimine çok dikkat etmeliler. Kafein içeren içecek tüketimine bağlı şikayetleri tetiklenebilir, tüketmemeleri önerilir. Bununla beraber stent takılmış, by-pass geçirmiş ya da kapak değişimi yaşamış olan kalp hastalarının, deniz tatiline çıkacaklarsa, denize yalnız girmemelerinde fayda vardır. Ayrıca güneş ışınlarının en dik ve sert olduğu 12:00 ile 16:00 saatleri arasında güneşte bulunmamalı ve tok karnına yüzülmemelidir.

50 yaş üzeri hastalar, dikkat!

Tatile çıkan tansiyon hastaları arasında özellikle 50 yaş üzeri hastalarının, öğle saatlerinde güneş altında kalmamaya özen göstermeleri gerekir. Açık renk şapkayla korunmalı, kuvvetli bir baş ağrısı yaşanması halinde derhal en yakın sağlık kurumuna başvurulmalıdır.

Güneşte damarlar genişler, damar genişletici ilaç almayın!

Güneşe çıkıldığında damarlar olması gerekenden daha fazla genişleyerek beyne giden kanın azalmasına neden olabileceği için damar genişletici özelliği bulunan tansiyon ilaçlarını alıp güneşe çıkılmamalıdır; böylesi bir durum bilinç kaybına sebep olabilir. Aynı sebepten ötürü, güneş altında alkol tüketimini de son derece dikkatli yapmak hatta mümkünse hiç yapmamakta fayda vardır. Her fırsatta gölgede dinlenmesi, güneş ışınlarının dik geldiği saatlerde dışarıda olmamaya özen gösterilmelidir.

Yağlı yiyeceklerden uzak durun

Tatilde genellikle normalden daha fazla ve farklı yiyecekler tüketiriz. Mümkün olduğunca beslenme düzenimizi değiştirmemeye çalışmak en doğrusu olacaktır. Ancak kalp ile ilgili hastalığı olanların özellikle sıcaklarda yağlı yiyeceklerden ve alkollü içecek tüketiminden uzak durmalı. Beslenmemizde yeşil sebze, beyaz et, zeytinyağlı yemek, meyve ve su tüketimine dikkat etmeliyiz.

Tansiyon ve kalp hastalarının rahatsızlanması halinde ise…

Hipertansiyon ya da kalp rahatsızlığı olan kişilerin rahatsızlanması halinde ise yapılması gereken ilk şey, kişinin size tepki/yanıt verip vermediğine bakmaktır. Yanıt alınması halinde konuşarak sorunu anlamaya çalışmak ve gerekiyorsa tıbbi yardım almak gerekir. Yanıt alınamıyor ve bilinç kapalı ise, hastayı sert bir zemin üzerinde sırt üstü yatırarak, başını geri alıp çenesini yukarı doğru tutarak eğer ilk yardım eğitimi almışsak ilk yardım uygulamalı ve tıbbi yardım çağrılmalıdır.